Gideja wyzyw., żart. «bardzo wysoka, chuda kobieta» Odszukaj na rysunku gideję i oznacz ją kolorową kredką.
GZUBEK - małe dziecko
DRYNDA - taksówka
Sytuacja gwar i języków regionalnych w dzisiejszym świecie
Na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się dwie przeciwstawne globalne tendencje: coraz bardziej gwałtowne procesy „wymierania języków” oraz dążenie do podnoszenia prestiżu dialektów i języków regionalnych. Połączenie obu tych przeciwstawnych tendencji – globalizacji i regionalizacji – Peter Trudgill nazywa „socjolingwistyczną glokalizacją”[1]. Tendencja do podnoszenia prestiżu lokalnych odmian językowych jest bowiem wyrazem trendów „lokalizacyjnych”, które przeciwstawiają się procesom globalizacyjnym.
Wbrew – słusznej skądinąd – tezie o wymieraniu gwar, dają one wciąż znaki życia, choć jak się okazuje jego formy mogą okazać się zaskakująco nowe i niezwiązane bezpośrednio z tradycyjnymi. Wyraźnie dają się dostrzec tendencje do wyjścia z „folklorystycznej niszy”. Gwary i dialekty we współczesnym świecie coraz bardziej oddalają się od prymarnej sytuacji komunikacyjnej, od kontekstu życia codziennego. Znakiem czasu jest przekraczanie tradycyjnych granic i znajdowanie nowych środowisk (np. społeczności internetowych skupiających osoby zainteresowane gwarą) oraz funkcji dla gwar: ludycznej, marketingowej, edukacyjnej, literackiej, artystycznej…
Powstają liczne przekłady literatury pięknej na gwary i języki regionalne: przekład „Trenów” Jana Kochanowskiego na kaszubski autorstwa Janusza Mamelskiego, przekład „Pana Tadeusza” na kaszubski dokonany przez Stanisława Janke, który przetłumaczył na kaszubski także inne utwory Adama Mickiewicza – m.in. „Sonety krymskie” (Krimsczé sonetë) i „Odę do młodości” (Òda do młodectwa). Ida Czaja przełożyła na kaszubski zbiór ballad Bolesława Leśmiana pt. „W malinowym chruśniaku” oraz tragedię Williama Szekspira „Romeo i Julia”. Maciej Bandura przetłumaczył „Małego księcia” na język kaszubski, a Bożena Szymańska-Ugowska – „Kubusia Puchatka”. Grzegorz Kulik przetłumaczył „Małego księcia” na język śląski, a Juliusz Kubel – na gwarę poznańską.
Przejawem tej tendencji są także moje tłumaczenia na gwarę poznańską utworów Adama Mickiewicza, Juliana Tuwima, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, J. A. Morsztyna, fragmentów „Potopu” Henryka Sienkiewicza, fragmentów „Kroniki Polskiej” Galla Anonima etc.
Oprócz przekładów powstają także autorskie teksty gwarowe – choćby kaszubska poezja i proza Stanisława Janke. Zdarzają się też próby tworzenia oryginalnych utworów w formie wyrafinowanych gatunków literackich (m.in. mojego autorstwa).
Gwary są dziś obecne w literaturze pięknej nie tylko jako tworzywo dialektyzacji, lecz także jako kody aspirujące do wyrażania treści zarezerwowanych przez stulecia dla literackiej wersji języka polskiego, co sprawia, że ożywają i rozwijają się – dojrzewają do funkcji estetycznych i komunikacyjnych do tej pory dla nich niedostępnych.
Przekraczane są granice nie tylko między gwarami a językiem literackim, lecz także między różnymi gwarami i językami regionalnymi, oraz między gwarami i językami regionalnymi a różnymi dziedzinami sztuki. Rodzi się dialog między gwarą, literaturą piękną i działaniami plastycznymi, a także między gwarą i muzyką – nie tylko folkową. Znani raperzy noszą regionalne pseudonimy artystyczne, np. Peja ‘wesz, pchła’ czy Pyra ‘ziemniak’; powstają także rapowe utwory, których teksty zawierają słowa oraz związki frazeologiczne należące do gwary, np. Rasowa Pyra czy sławna Wuchta wiary, tej! – rapowane przez Palucha.
Waldemar Wierzba
https://www.facebook.com/gwarapoznan
[1] Trudgill Peter, Glocalisation and the Ausbau sociolinguistics of modern Europe, [w:] „Speaking from the margin: global English from a European perspective”, red. Anna Duszak i Urszula Okulska, Frankfurt 2004, s. 35-49. [dostęp 2020-02-05]. Dostępny w World Wide Web <https://www.researchgate.net/publication/254417405_Glocalisation_and_the_Ausbau_sociolinguistics_of_modern_Europe>.
FB Gwara Poznańska
Franz Kafka "Aforyzmy po niemiecku, polsku i gwarą poznańską"
Franz Kafka „Aforyzmy” w nowym przekładzie Waldemara Wierzby na język polski oraz gwarę poznańską z grafikami Zbigniewa Bajka. Publikacja zawiera teksty napisane przez Franza Kafkę w na przełomie 1917 i 1918 roku w małej miejscowości Zürau, położonej około 80 km na zachód od Pragi. Zbiór tych tekstów Max Brod, przyjaciel Kafki, zatytułował „Rozważania o grzechu, cierpieniu, nadziei i słusznej drodze”. Niniejsze wydanie „Aforyzmów” jest bibliofilską perełką – zaprojektowane zostało przez profesora krakowskiej ASP Zbigniewa Bajka w formie modlitewnika i bardzo starannie wydane przez Dom Wydawniczy Waldemar Wierzba.
Książka ma format A5, 240 stron, sztywną oprawę, półokrągły grzbiet oraz tasiemkę-zakładkę. Zawiera aforyzmy Franza Kafki po niemiecku, polsku i gwarą poznańską.
ISBN 978-83-60977-13-2
SKLEP OTWARTY 24 GODZINY NA DOBĘ.
ZAPRASZAMY!
35,00 zł
49,00 zł
35,00 zł
15,00 zł
15,00 zł
25,00 zł
35,00 zł
60,00 zł
60,00 zł
60,00 zł
60,00 zł
65,00 zł